Fresk przy ul. Piotrkowskiej 71
Fresk przy ul. Piotrkowskiej 71Na kamienicy przy ul. Piotrkowskiej 71, od strony Pasażu Rubinsteina znajduje się fresk „Łódź w pigułce”, na którym 2000 r. sportretowano postacie wyłonione w konkursie „I ty możesz przejść do historii”. Plebiscyt przeprowadził w 1997 r. Urząd Miasta Łodzi we współpracy z łódzkim oddziałem „Gazety Wyborczej”. Pomysłodawcą akcji był ówczesny Architekt Miasta Łodzi Piotr Biliński oraz redakcja „Gazety”. Autorem projektu muralu jest Krzysztof Jaśkiewicz. Postacie w konkursie zgłaszali łodzianie. Najczęściej typowali oni: Juliana Tuwima, Króla Władysława Jagiełłę oraz marszałka Józefa Piłsudskiego. Ostatecznego wyboru spośród 130 kandydatur dokonało jury, do którego zaproszono rektorów łódzkich uczelni. Projekt czekał na realizację do 2000 r. Prace trwały od 28 sierpnia do 3 listopada. 31 postaci historycznych (sylwetki poniżej) uzupełnia wizerunek łódzkiego tkacza, anonimowego żyda i Lili Fontelli – ulicznego śpiewaka. Fresk odsłonięto 3 listopada 2000 r.
Jadwiga Andrzejewska (1915-1977)
Aktorka. Urodziła się w Łodzi. Na początku kariery występowała w kabarecie „Jar” przy ulicy Kilińskiego 127. Pełnię talentu jako aktorka filmowa ujawniła w „Wyroku życia”. Po wybuchu wojny grała we Lwowie. W 1941 roku trafiła do Azji Środkowej, gdzie wystąpiła w kilku filmach, między innymi w „Dzielnicy N 14”. Była członkiem czołówki teatralnej 7 dywizji w Kermine. Grywała na Bliskim Wschodzie i we Włoszech. W 1947 roku powróciła do Łodzi. Kilka lat grała na scenie Teatru „7.15”, a później związała swój los z Teatrem Powszechnym. Na ten okres przypadają jej szczytowe osiągnięcia artystyczne w przedstawieniach „Babie Dziwo”, „Matka Courage”, „Moralność Pani Dulskiej”.
Kiejstut Bacewicz (1904-1993)
Kompozytor. Urodził się w Łodzi. W latach 1957-1969 był rektorem łódzkiej Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej. W 1960 roku stworzył w Łodzi pierwszą Polską Katedrę Kameralistyki. W 1961 roku był inicjatorem pierwszego Międzynarodowego Konkursu Muzyki Kameralnej, który od XII edycji nosi jego imię. Bacewicz prowadził działalność koncertową w kraju i za granicą. Był członkiem Sekcji Muzycznej Rady Wyższego Szkolnictwa Artystycznego przy Ministrze Kultury i Sztuki. Brał czynny udział w opracowaniu zasad reformy wyższego szkolnictwa muzycznego. W 1958 roku otrzymał nagrodę miasta Łodzi. Do najważniejszych jego kompozycji należą: „Toccata” na fortepian (1944), „Dwie etiudy” na fortepian (1959), „Gałąź kwitnąca” 4 pieśni na głos i fortepian do słów Leopolda Staffa (1960).
Franciszek Ksawery Drucki-Lubecki (1779-1846)
Książę. W latach 1813-1815 był członkiem Rady Najwyższej Tymczasowej Księstwa Warszawskiego a w latach 1821-1830 ministrem skarbu Królestwa Polskiego. Zlikwidował deficyt budżetowy, podniósł dochody skarbu, rozwinął przemysł, bezwzględnie ściągał podatki i wprowadzał nowe. Ks. Drucki-Lubecki był inicjatorem założenia Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego i Banku Polskiego. Zorganizował akcję werbowania zagranicznych fachowców, przedsiębiorców i rzemieślników. W 1816 roku jako namiestnik wydał postanowienie warunków osiedlania się w Królestwie (również i w Łodzi) „użytecznych cudzoziemców”.Franciszek Ksawery Drucki-Lubecki
Ludwik Geyer
Przemysłowiec. Jeden z pierwszych organizatorów łódzkiego przemysłu włókienniczego. Do Łodzi przybył w 1828 roku i założył ręczną drukarnię perkalu. W latach 1837-1838 zainstalował maszyny przędzalnicze i krosna, a w 1839 roku uruchomił w przędzalni bawełny pierwszą w Łodzi maszynę parową. Fabryka Geyera była pierwszą zmechanizowaną fabryką w przemyśle bawełnianym Królestwa Polskiego.
Ludwik Grohman (1826-1889)
Przemysłowiec. Należał do rodziny przemysłowców łódzkich pochodzenia niemieckiego, właścicieli zakładów włókienniczych. Wprowadził do zakładów maszynę parową, jedną z pierwszych w przemyśle łódzkim.
Władysław II Jagiełło (1348-1434)
W 1377 roku objął rządy wielkoksiążęce na Litwie. W 1385 roku zobowiązał się przyjąć chrześcijaństwo i przyłączyć ziemie litewskie do Polski. W rok potem poślubił Jadwigę i koronował się na króla. W 1423 roku Władysław Jagiełło wyraził zgodę na założenie miasta Łodzi, nadając mu prawa magdeburskie i wydając pozwolenie na organizowanie targów i jarmarków: „Ex navicula navis… my Władysław z Bożej łaski król Polski oznajmiamy aktem niniejszym, że we wsi Łodzi miasto lokować pozwoliliśmy nadając jej prawa miejskie”…
Karol Jonscher (1850-1907)
Lekarz. Po studiach i praktyce w Wiedniu przybył do Łodzi. Opieką lekarską otoczył najbardziej potrzebujących robotników łódzkich. Był pomysłodawcą powstania pierwszego szpitala dla robotników (1884). Zorganizował szpital pediatryczny im. Anny Marii (obecnie im. Janusza Korczaka) a w 1902 roku „Kochanówkę” – szpital dla nerwowo i umysłowo chorych. Współtwórca Oddziału Łódzkiego Towarzystwa Higienicznego „Kropla Mleka”. Zajmował się krzewieniem higieny wieku niemowlęcego i dziecięcego. Należał do grona założycieli Łódzkiego Towarzystwa Lekarskiego i łódzkiego Pogotowia Ratunkowego.
Aleksander Kamiński (1903-1978)
Pedagog, historyk, jeden z czołowych działaczy ZHP w okresie międzywojennym, twórca tzw. metody zuchowej (wychowania dzieci 8-11 letnich). W czasie okupacji hitlerowskiej był jednym z organizatorów Szarych Szeregów. Od 1969 roku wykładał na Uniwersytecie Łódzkim. Napisał „Kamienie na szaniec” (1943), „Analizę teoretyczną polskich związków młodzieży do połowy XIX wieku” (1971), „Funkcje pedagogiki społecznej” (1972). W 1981 roku – pośmiertnie – otrzymał Nagrodę Miejskiej Rady Narodowej. 24 września 2005 roku w parku Staromiejskim w Łodzi odsłonięto pomnik „Kamyka”.
Władysław Kędra (1918-1968)
Pianista. Urodził się w Łodzi, gdzie ukończył pierwszy etap studiów muzycznych. Był pianistą, laureatem międzynarodowych konkursów, między innymi w Genewie (1946). W IV Konkursie Chopinowskim w 1949 roku otrzymał V nagrodę. Od 1957 roku wykładał w Akademii Muzycznej w Wiedniu. W 1964 roku powrócił do kraju. W jednym z listów pisał „Kategorycznie zdecydowałem się na Łódź. I to wcale nie jest przypadek. Jestem łodzianinem”. Podjął pracę w PWSM jako wykładowca. Brał też udział w łódzkich koncertach.
Krzysztof Kieślowski (1941-1996)
Reżyser filmowy. Ukończył Państwową Wyższą Szkołę Filmową w Łodzi w 1968 roku. W 1969 roku nakręcił dyplomowy film w WFD „Z miasta Łodzi”. Jest to dokument o mieście, które reżyser znał w tym okresie dobrze, gdyż mieszkał w nim przez kilka lat. Film został zrobiony z sympatią do miasta i do ludzi. Kieślowski pracował w Wytwórni Filmów Dokumentalnych, w Zespole Filmowym „TOR”, w TVP. Był członkiem Stowarzyszenia Filmowców Polskich. Otrzymał wiele nagród, między innymi Grand Prix na Międzynarodowym Festiwalu w Mannheim, Nagrodę im. Andrzeja Munka, nagrody główne na Festiwalu Filmów Fabularnych w Gdańsku, Złoty Medal na XI Międzynarodowym Festiwalu Filmowym, Nagroda FIPRESCI, „Złoty Hugon”, „Srebrna Sestercja”. W roku 1995 film Krzysztofa Kieślowskiego „Czerwony” był nominowany do Oscara w kategorii najlepszego filmu zagranicznego. Światową sławę przyniosły mu filmy: „Dekalog”, „Podwójne życie Weroniki”, „Trzy kolory: Biały, Czerwony, Niebieski”.
Katarzyna Kobro (1898-1951)
Rzeźbiarka. Studia artystyczne ukończyła w Moskiewskiej Szkole Malarstwa, Rzeźby i Budownictwa. W 1922 roku przyjechała do Polski. Uczestniczyła w działalności „Bloku”, „Praesensu” i „a.r.”. W 1931 roku ukazała się książka pod tytułem „Kompozycja przestrzeni. Obliczanie rytmu czasoprzestrzennego” K. Kobro i jej męża W. Strzemińskiego. W 1945 roku wszystkie rzeźby, które ocalały podczas okupacji ofiarowała Muzeum Sztuki w Łodzi. Sztuka Kobro, zaangażowana społecznie i prekursorska, należy do najwybitniejszych zjawisk awangardowych sztuki polskiej.
Tadeusz Kotarbiński (1886-1981)
Filozof, logik i prakseolog. Pierwszy rektor Uniwersytetu Łódzkiego (1945-1949). Od 1946 roku był członkiem PAU, od 1952 członkiem PAN, członkiem Institut International de Philosophie oraz wielu towarzystw naukowych polskich i zagranicznych. Otrzymał doktorat honoris causa na kilku uniwersytetach w kraju i za granicą. Działalność naukowa Kotarbińskiego wywarła znaczny wpływ na rozwój nauki filozofii oraz wzrost kultury logiczno-semantycznej w Polsce. Napisał „Elementy teorii poznania, logiki formalnej i metodologii nauk” (1929), „Traktat o dobrej robocie” (1955), „Sprawność i błąd” (1956), „Wykłady z dziejów logiki” (1957), „Medytacje o życiu godziwym” (1966).
Władysław Król (1907-1991)
Sportowiec. Uprawianie sportu rozpoczął w 1921 roku od gry w piłkę nożną w Klubie Sportowym „Lublinianka”. Latem 1928 roku przeszedł do Łódzkiego Klubu Sportowego. Czterokrotnie reprezentował barwy narodowe, między innymi w drużynie biorącej udział w eliminacjach do Mistrzostw Świata w 1934 roku. Wielokrotnie reprezentował Polskę w hokeju na lodzie. W drużynie hokejowej grał od chwili jej powstania w 1929 roku do 1951 roku. Od 1946 roku po uzyskaniu uprawnień instruktorskich prowadził treningi zespołów piłkarskich. Od 1958 roku był trenerem zespołu, który zdobył pierwsze w historii Łodzi Mistrzostwo Polski Seniorów, a sukces ten powtórzył z drużyną juniorów ŁKS w 1962 roku. Był aktywnym działaczem społecznym w pionie szkoleniowym ŁOZPN, w Łódzkim Klubie Olimpijczyka oraz w Radzie Programowej Muzeum Sportu i Turystyki w Łodzi.
Stanisława Leszczyńska (1896-1974)
Położna. Urodziła się w Łodzi przy ulicy Żurawiej 7. W 1920 roku wyjechała do Warszawy, gdzie przez dwa lata uczyła się zawodu w Szkole Położniczej przy ul. Karowej pod kierunkiem prof. Jasielewicza. W 1922 roku, po ukończeniu szkoły wróciła do Łodzi, by tutaj podjąć pracę zawodową. W 1943 roku Stanisława Leszczyńska została aresztowana i przewieziona do kobiecego obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu, gdzie pełniła funkcję położnej. W „Raporcie położnej z Oświęcimia” ukazała w sposób realistyczny warunki położnic i ich nowonarodzonych dzieci. Po wojnie podjęła znów swoją pracę zawodową. W 1983 roku Krakowska Szkoła Położnych otrzymała imię Stanisławy Leszczyńskiej. Jej postać widnieje też na Kielichu Życia złożonym przez kobiety polskie na Jasnej Górze podczas uroczystości 2 maja 1982 roku.
Hilary Majewski (1838-1892)
Architekt. Ukończył Cesarską Akademię Sztuk Pięknych w Petersburgu. W 1872 roku objął stanowisko architekta Łodzi. Był najsłynniejszym budowniczym i architektem miasta. Wykonał lub nadzorował projekty 546 budowli. Były to pałace fabrykanckie, luksusowe wille, kamienice, domy dla robotników, budynki użyteczności publicznej i przemysłowe. Nadał niezwykły urok pasażu Moniuszki, cerkwi prawosławnej przy ul. Kilińskiego, willi Herbsta na Księżym Młynie, willi Grohmana przy ul. Tylnej, pałacyku Hertza przy al. Kościuszki, J. K. Poznańskiego i gimnazjum przy ul. Sienkiewicza
Jan Moll (1912-1990)
Kardiochirurg i profesor uniwersytecki. W 1977 został dyrektorem Instytutu Kardiologii i kierownikiem Kliniki Kardiochirurgii Akademii Medycznej w Łodzi. W 1969 roku wykonał pierwszy w Polsce przeszczep serca ludzkiego. Otrzymał nagrodę miasta Łodzi (1962), miasta Poznania (1963), Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej (1974), PAN I st. (1975 ), Krzyż Komandorski i Oficerski Orderu Odrodzenia Polski.
Józef Klemens Piłsudski (1867-1935)
Marszałek Polski. Od 1892 roku działał w PPS, a od 1895 roku był redaktorem „Robotnika”. 22 października 1899 roku przyjechał do Łodzi i pod przybranym nazwiskiem Dąbrowski zamieszkał przy ulicy Wschodniej 19. W Łodzi zorganizował drukarnię dla „Robotnika”, gdzie wydano jego 34 numer. 25 lutego 1900 roku został aresztowany. W więzieniu łódzkim przebywał do 17 kwietnia 1900 roku. W latach 1919-1922 był Naczelnikiem Państwa. W 1920 roku został marszałkiem Polski. Dowodził wojskami polskimi w wojnie polsko-bolszewickiej (1918-1920). Był autorem planu Bitwy Warszawskiej. W latach 1926-1928 oraz w roku 1930 był premierem, od 1926 roku ministrem spraw wojskowych i generalnym inspektorem sił zbrojnych.
Izrael Poznański (1833-1900)
Przemysłowiec. W 1852 roku założył niewielki warsztat tkacki. W latach 1872-1892 zaczął tworzyć wielkie imperium bawełniane. Jego pierwsza przędzalnia powstała w 1872 roku. Później uruchomił tkalnię z maszyną parową. W1886 roku miał już 80 tysięcy wrzecion. Wybudował domy dla robotników przy ulicy Ogrodowej i szpital przy ulicy Sterlinga. Dla siebie i synów postawił trzy pałace przy ulicy Ogrodowej, Więckowskiego i Gdańskiej.
Rajmund Rembieliński (1774-1841)
Działacz polityczny i gospodarczy, prawnik, członek Towarzystwa Republikanów Polskich, marszałek sejmu w Królestwie Polskim. Jako prezes Komisji Województwa Mazowieckiego wystąpił z prośbą do Komisji Rządowej Spraw Wewnętrznych i Policji o urządzenie w Łodzi osady fabrycznej. Dzięki niemu rozpoczęto realizację programu rozwoju przestrzennego miasta. W 1821-1823 roku powstała osada sukiennicza tzw. Nowe Miasto, a w 1824-1828 osada bawełniano-lniana Łódka i cztery kolonie. Rembieliński przyczynił się do rozbudowy przemysłu Królestwa Polskiego, głównie łódzkiego okręgu włókienniczego.
Władysław Stanisław Reymont (1867-1925)
Powieściopisarz, nowelista i publicysta, jeden z czołowych przedstawicieli nurtu realistycznego w prozie epoki Młodej Polski. Światową sławę zdobył dzięki Nagrodzie Nobla, którą otrzymał za epopeję „Chłopi” w 1924 roku. W 1896 roku przyjechał do Łodzi, by zbierać materiały do „Ziemi obiecanej”. Aby głębiej poznać atmosferę życia zwykłego szarego człowieka przez wiele miesięcy pracował w fabryce. W powieści „Ziemia Obiecana” (1899) ukazuje szybki rozwój fortun fabrykantów i upadki firm, ogromną nadzieję na szybkie wzbogacenie się oraz ciężką pracę mas ludzkich. Jest to nie tylko powieść, ale również dokument społeczno-panoramiczny.
Artur Rubinstein (1887-1982)
Pianista. Urodził się w centrum Łodzi przy ulicy Piotrkowskiej 78. W dziesiątym roku życia podjął studia muzyczne w Warszawie u A. Różyckiego. Studia te przerwał i po kilku miesiącach podjął je ponownie w Berlinie u Heinricha Bartha. Studiował również u I. J. Paderewskiego w Morges. Koncertował po całym świecie, stając się jednym z najlepszych interpretatorów i wykonawców muzyki Chopina oraz muzyki hiszpańskiej. Rubinstein przebywał kilkakrotnie w Polsce i to zarówno w okresie międzywojennym, jak i po II wojnie światowej, koncertując również w Łodzi między innymi w 1975 roku. Mimo, iż tylko kilka (i to dziecięcych) lat swojego życia spędził w Łodzi, nigdy nie zapomniał o rodzinnym mieście. Trwałym śladem łączącym tego wybitnego łodzianina z jego miejscem urodzenia jest nadanie jego imienia Państwowej Filharmonii w Łodzi oraz pasażu łączącego ul. Piotrkowską i al. Kościuszki, naprzeciwko domu, w którym się urodził.
Karol Scheibler (1820-1881)
Przemysłowiec. W roku 1839 współuczestniczył w organizacji powstającego przemysłu bawełnianego w Belgii. W 1853 roku przybył do Łodzi. Jego pierwsza przędzalnia, nazywana „Centralą”, powstała przy Wodnym Rynku. W następnych latach założył kompleks Księży Młyn. Powstała tu fabryka, osiedle dla robotników, szpital, siedziba straży pożarnej, szkoła i rezydencja. Dzięki Scheiblerowi w latach 1850-1860 Łódź stała się centrum produkcji przędzy bawełnianej.
Stefania Skwarczyńska (1902-1988)
Teoretyk i historyk literatury. Studiowała polonistykę i romanistykę na Uniwersytecie we Lwowie. W 1937 roku została wykładowcą Wolnej Wszechnicy w Łodzi. W 1939 roku habilitowała się z teorii literatury. Wtedy też Skwarczyńska objęła pierwszą w Polsce Katedrę Teorii i Historii Literatury na Wolnej Wszechnicy w Łodzi, która doprowadziła do powstania Zakładu Dramatu i Teatru oraz Instytutu Teorii Literatury, Teatru i Filmu. W 1951 roku Stefania Skwarczyńska została członkiem PAU, a od 1971 PAN. W 1958 roku otrzymała nagrodę miasta Łodzi.
Stanisław Staszic (1775-1826)
Działacz oświatowy, gospodarczy i polityczny, mecenas sztuki, przyrodnik, filozof, pisarz. Ukończył seminarium w Poznaniu, studia przyrodnicze w Lipsku, Getyndze i Francji. W 1791 roku wrócił do kraju. Piastował różnorodne funkcje w organach powołanych przejściowo do konkretnych zadań. Będąc dyrektorem Wydziału Przemysłu i Kunsztów popierał opinie dotyczące warunków hydrograficznych Łodzi. W 1825 roku dokonał opisu polustracyjnego okolic miasta. Ocenił obszar Łodzi pod kątem jego przydatności dla nowej formy wytwórczości włókienniczej. Dzięki tym pozytywnym ocenom i poparciom rozbudowano łódzki przemysł i zrealizowano program rządowy. Staszic również nakreślił program dla szkół rzemieślniczo-niedzielnych jako ośrodków kształcenia wysoko kwalifikowanych robotników przygotowanych do zmieniającej się produkcji, posługujących się nową techniką.
Bohdan Stefanowski (1883-1976)
Inżynier energetyki. Od 1914 roku był profesorem Politechniki Lwowskiej, od 1918 Politechniki Warszawskiej. W maju 1945 roku został pierwszym rektorem Politechniki Łódzkiej. W ciągu trzech lat zorganizował działalność nowej uczelni. W 1952 roku został członkiem PAN. Napisał około 60 prac i 15 książek z termodynamiki, techniki cieplnej i chłodnictwa. W 1960 roku zorganizował Instytut Techniki Cieplnej w Warszawie. Profesor Stefanowski został wysoko oceniony i wyróżniony za działalność naukową, dydaktyczną i organizacyjną nagrodami państwowymi i orderami, między innymi Order Sztandaru Pracy i Krzyż Komandorski. Politechnika Warszawska nadała mu tytuł doktora honoris causa.
Władysław Strzemiński (1893-1952)
Malarz, grafik i teoretyk sztuki. W Łodzi osiedlił się we wrześniu 1931 roku. Był członkiem ugrupowań „Blok”, „Praesens”, współzałożycielem grupy „a.r.” i pisma „Forum” (1933). Współtwórca kolekcji sztuki nowoczesnej w Muzeum Sztuki. W 1932 roku został laureatem ogólnopolskiej Nagrody Artystycznej miasta Łodzi. W latach 1945-1950 był wykładowcą w PWSSP w Łodzi. Władysław Strzemiński sformułował własną teorię unizmu-odmiany malarstwa abstrakcyjnego. Tworzył pejzaże między innymi łódzkie, kompozycje figuralne, o dużym ładunku ekspresji. Władysław Strzemiński był pionierem sztuki nowoczesnej w Polsce, głoszącym zasadę sztuki integralnej i użytkowej („Druk funkcjonalny” (1935)). Jego największe prace teoretyczne to: „Unizm w malarstwie” (1928) i „Teoria widzenia” (1958).
Jan Izydor Sztaudynger (1904-1970)
Poeta, satyryk, znawca i propagator teatru lalkowego, tłumacz. Studiował filologię polską i germańską na Uniwersytecie Jagiellońskim. Po wojnie w latach 1945-1961 wykładał w Państwowej Szkole Dramatycznej Teatru Lalek w Łodzi. Był redaktorem łódzkiego „Teatru Lalek” (1950-1954). W 1964 roku wydał tom zbiorowy „Tranzytem przez Łódź”, w którym ukazał tęsknotę za kawiarnią literacką „Fraszką” (Piotrkowska 96). W „Klubie Pickwicka” wspomina klimat i nastrój ówczesnej Łodzi.
Wincenty Tomaszewicz (1876-1965)
Lekarz. 40 lat swego doświadczenia, wiedzy i energii oddał Łodzi. W latach międzywojennych organizował lecznictwo społeczne (Kasy Chorych), pracował przy stole operacyjnym w klinikach i szpitalach, uprawiał działalność pedagogiczną, usiłował zorganizować szkołę wyższą w Łodzi. Po II Wojnie Światowej był jednym z założycieli Uniwersytetu Łódzkiego i dziekanem wydziału lekarskiego na tym uniwersytecie, jednym z twórców Akademii Medycznej. W roku 1954 został powołany na stanowisko profesora chirurgii. Z ramienia Stronnictwa Demokratycznego Wincenty Tomaszewicz był radnym w ostatnim przedwojennym zarządzie miasta, a po wojnie przez 10 lat członkiem Prezydium Miejskiej Rady Narodowej.
Julian Tuwim (1894-1953)
Poeta, tłumacz. Dzieciństwo i lata szkolne spędził w Łodzi. W latach 1916-1918 studiował prawo i filozofię w Warszawie. W tym też czasie rozpoczął współpracę z pismami i kabaretami między innymi „Pikador”, „Qui Pro Quo”, „Skamander”, „Wiadomości Literackie”, „Cyrulik Warszawski”. W okresie II wojny światowej przebywał na emigracji w Rumunii, Francji, Portugalii, Brazylii, skąd w 1942 roku przybył do Nowego Jorku. Tam też powstał jego poemat „Kwiaty polskie”, w którym nawiązuje do czasów dzieciństwa spędzonych w Łodzi. W czerwcu 1946 roku Tuwim powrócił do kraju. W latach 1947-1950 był kierownikiem artystycznym Teatru Nowego w Łodzi. Poetę dwukrotnie wyróżniono Nagrodą Literacką miasta Łodzi (1928 i 1949), doktoratem honoris causa w 1949 roku nadanym mu przez Uniwersytet Łódzki, Nagrodą Pen Clubu za przekład Puszkina (1935) oraz nagrodą państwową (1951).
Wincenty Zaremba Tymieniecki (1871-1934)
Biskup. W 1895 roku ukończył Metropolitalne Seminarium Duchowne w Warszawie. Początkowo pracował jako wikary parafii Podwyższenia Świętego Krzyża w Łodzi. W 1898 roku został przeniesiony na wikariat parafii Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Warszawie. W 1909 roku otrzymał nominację na proboszcza nowo erygowanej parafii św. Stanisława Kostki w Łodzi. Po utworzeniu w 1920 roku diecezji łódzkiej mianowano go wikariuszem generalnym, a 11 kwietnia 1921 roku prekonizowano na ordynariusza diecezji łódzkiej. Biskup Tymieniecki zorganizował kurię, seminarium i sąd duchowny oraz kapitułę katedralną. Rozwinął działalność charytatywną i oświatową wśród robotników.
Ludwik Zamenhof (1859-1917)
Lekarz, poliglota, twórca języka międzynarodowego esperanto, którego podręcznik wraz ze słownikiem („Język międzynarodowy” (1887)) wydał pod pseudonimem Dr Esperanto. 18 maja 1920 roku ulica Rozwadowska została przemianowana na ulicę im. Ludwika Zamenhofa. Ulicę nazwaną imieniem twórcy lingvo esperanto Łódź uzyskuje wcześniej niż Warszawa czy Kraków. 21 września 1930 roku podczas IV Ogólnopolskiego Kongresu Esperantystów odsłonięto dwujęzyczną tablicę pamiątkową poświęconą Zamenhofowi, umieszczoną na ścianie domu przy zbiegu ulic Zamenhofa i Piotrkowskiej.